اولین شبی که کسی از دنیا میرود بدون شک بری خانواده و بازماندگان او از سختترین بوده و غم از دست دادن و فقدان وجود فرد در کنار آنها بسیار سنگین است. حال آنکه طبق اعتقادات دینی، این شب برای متوفی نیز بسیار سخت خواهد بود. طبق روایات در مورد اعمال شب اول قبر پیامبر و ائمه اطهار نیز اشاراتی داشتهاند و خواندن دعاها و سورههایی از قرآن و انجام اعمالی را برای کاهش سختیهای این شب عنوان کردهاند. لحظهای که فرد را داخل قبر قرار میدهند، به شب اول قبر معروف است و این اعمال نیز برای همان زمان توصیه شدهاند.
گروهی از اعمال شامل خواندن دعاها و سورههایی است که توسط بازماندگان برای شادی روح اموات هستند و گروهی دیگر اعمال خیری است که میتوان برای کسی که دستش از دنیا کوتاه شده انجام داد با این نیت که ثواب آنها به او برسد. در ادامه تعدای از اعمال و دعاها را بیان میکنیم که آیات و روایاتی نیز در تایید آنها وجود دارند.
اعمال توصیه شده در شب اول قبر
خواندن نماز وحشت:
خواندن نماز شب اول قبر تأثیر زیادی در کاهش فشار قبر متوفی دارد. در روایات توصیه شده در همان شبی که میت را دفن میکنند برای او نماز لَیلَةُ الدفن بخوانند. کیفیت این نماز که در بین مردم به نماز وحشت مشهور است به دو شکل نقل شده که میتوان هر دو را انجام داد:
دو رکعت نماز، در رکعت اول بعد از سوره حمد یکبار آیة الکرسی و در رکعت دوم بعد از حمد، ۱۰ مرتبه سوره قدر خوانده میشود و بعد از سلام نماز بگویند: «أللهُمَّ صَلِّ عَلی مُحمّدٍ و آلِ مُحمّدٍ وَ ابعَث ثَوابَها إلی قبرِ فلان» و به جای کلمه فلان، اسم میت را بگویند.
در رکعت اول بعد از حمد دو مرتبه سوره توحید و در رکعت دوم بعد از حمد، ۱۰ بار سوره تکاثر بخواند و بعد از نماز چنین بگوید: «أللهُمَّ صَلِّ عَلی مُحمّدٍ و آلِ مُحمّدٍ وَ ابعَث ثَوابَها إلی قبرِ فلان» و به جای کلمه فلان، اسم میت را بگویند.
به جا آوردن نمازهای قضا شده: توصیه شده که بازماندگان متوفی نمازهای قضای او را بجا اورند و درصورتی که خودشان امکان انجام آن را ندارند، از یک یا چند نفر بخواهند که این کار را انجام دهد.
صدقه دادن: از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) نقل شده است: «مردگانتان را که در قبرها آرمیده اند از یاد نبرید. مردگان شما امید احسان شما را دارند. مردگان شما زندانی هستند و به کارهای نیک شما رغبت دارند. آنها خود، قدرت انجام کاری را ندارند، شما صدقه و دعائی به آنها هدیه کنید[1].»
طلب استغفار برای متوفی: از پیامبر (ص) روایت است که: «هیچ هدیه و هیچ تحفهای به سوی میت فرستاده نمیشود که برتر از استغفار و طلب آمرزش باشد و اگر فرزند دارد استغفار او بهتر از هر شخص و کس دیگری است.»
دعاها و سورههایی که خوب است در شب اول قبر خوانده شود
برای شب اول قبر خواندن سورههای زیر برای اموات سفارش شده است:
سوره قدر: توصیه شده که 7 مرتبه سوره قدر بالای سر میت خوانده شود: حضرت امام رضا (علیه السلام) فرمودند: «هر کس قبر مؤمنی را زیارت کند و در کنار آن هفت مرتبه إنّا انزلناه بخواند، خداوند او را با صاحب قبر می آمرزد[2])،
سوره یس: برای مصونیت از فشارقبر خواندن سوره یس بسیار توصیه شده است.
سوره توحید، سوره حمد، سوره الرحمن، احزاب، صافات
خواندن آیات تبارک: در فضیلت این سوره امام باقر فرمودند سوره ملک سوره مانعه است و منجر به رفع عذاب قبر میشود و در تورات نیز این سوره برای اموات ذکر شده است. همچنین پیامبر اکرم فرمودند که این سوره نجات دهنده از عذاب قبر است.
خواندن آیه الکرسی: در روایتی از پیامبر اکرم (ص) آمده است هرگاه انسان با ایمانی آیه الکرسی را بخواند و ثواب آن را به اهل قبور هدیه کند، خداوند ثواب آن را داخل قبر هر مردهای میکند و به ازای هر کدام از کلمات قرائت شده، ملکی میآفریند که برای این شخص تا روز قیامت تسبیح خداوند را میگوید.
خواندن زیارت عاشورا : گفته شده خواندن زیارت عاشورا و هدیه ثوابش به روح ومزار میت دارای آثار عجیبهای است.
همچنین از كتاب دعوات قطب راوندي نقل شده است كه؛ هرگاه ميتي دفن شد، بر قبر او سه بار اين جمله را بخوانند، خداوند عذاب را از او تا روز دميده شدن صور برمي دارد، اللهم اني اسئلك بحق محمد و آل محمد ان لا تغذب هذا الميت.
جهت خرید سنگ قبر میتوانید با شماره تلفن زیر تماس حاصل فرمایید
09128462063
یزدی، شیخ حسن بن علی، انوار الهدایة، ص 115، چاپخانه نعمان، نجف.
مجلسی، محمدباقر ، بحار الأنوار، ج 82، ص 169، از منشورات چاپخانه اسلامیه، تهران.