از گذشته‌ های دور تاکنون آداب و روش ‌های خاصی برای خداحافظی از مردگان در سراسر جهان وجود داشتند. کشور ما ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست. ما در این مطلب قصد داریم برای شما در رابطه با قبرستان ‌های تاریخی ایران صحبت کنیم و به معرفی این قبرستان ‌ها برای شما بپردازیم. توجه نمایید که قبرستان ‌های بسیار زیادی در کشور ما ایران وجود دارند که هر کدام از آن‌ ها به واسطه میزان قدیمی بودنشان دارای ویژگی ‌های منحصر به ‌فردی هستند. برخی از این قبرستان‌ ها ویژگی‌ های عجیبی دارند که باعث شده افراد بسیار زیادی برای گرفتن اطلاعات در رابطه با این قبرستان ها اقدام کنند. توجه نمایید که در تاریخ دور و دراز ایران مرده ‌ها از احترام خاصی برخوردار بودند و با آداب و روش ‌های مخصوص به خود دفن می‌شدند. برای یادبود این مرده ‌ها از کتیبه‌ ها و حکاکی ‌های گوناگونی استفاده می‌شد و حتی در برخی موارد نحوه فوت شخص نیز روی این کتیبه‌ ها حک می‌شده تا آیندگان متوجه شوند که فردی که این قبر متعلق به اوست، چگونه فوت شده است. همچنین برای زیباسازی و بهبود شرایط قبر ها نیز از انواع مختلف نقوش دیگر مانند نقوش حیوانی و گیاهی روی قبرها استفاده می‌شده. نقوش هندسی و صورت ‌های انسانی نیز موارد دیگری هستند که در قبرستان ‌های تاریخی ایران از اهمیت بسیار زیادی برخوردار هستند. 

بررسی قبرستان‌ های تاریخی ایران

توجه نمایید که قبرستان‌های بسیار زیادی امروزه به ‌عنوان قبرستان ‌های تاریخی ایران شناخته می‌شوند. این قبرستان ‌ها به واسطه اکتشاف‌ های گوناگونی شناخته شده‌اند و یا از قدیم ‌الایام به دلیل محبوب بودن آن تا امروز مورد استفاده قرار میگیرند. ما در ادامه قصد داریم برای شما به ‌طور کامل به معرفی قبرستان ‌های تاریخی ایران بپردازیم و به شما بگوییم که این قبرستان ‌ها دارای چه ویژگی ‌هایی می‌باشند و چند سال قدمت دارند. 

قبرستان سفید چاه 

این قبرستان یکی از قبرستان ‌های بسیار معروف و تاریخی ایران می‌باشد. که در آن سنگ قبر مرمر و سفید بسیار وجود دارد. این قبرستان در استان مازندران واقع‌ شده و تا حدود بسیار زیادی نزدیک شهر بهشهر می‌باشد. توجه نمایید که این قبرستان حدود دو هزار سال عمر دارد و افرادی که در این منطقه زندگی می‌کنند معتقدند که خاک سفیدی که در این قبرستان وجود دارد به واسطه پوسیده شدن جسد افرادی است که در این قبرستان دفن شده‌اند. ویژگی منحصر به ‌فرد این قبرستان سنگ‌ های عمودی و نامنظم موجود در این قبرستان می‌باشد که باعث شده این قبرستان به یک گورستان رازآلود و مرموز تبدیل شود. هنوز کسی متوجه نشده که دلیل نامنظم بودن سنگ قبر های این قبرستان چه می‌باشد و به چه دلیلی افراد در این قبرستان به صورت‌ های نامنظمی دفن شده‌اند. 

قبرستان تیس یا قبرستان جن 

گورستان دیگری که می‌تواند در دسته قبرستان ‌های تاریخی ایران قرار بگیرد قبرستان تیس و یا قبرستان جن‌ می‌باشد. این قبرستان در شهر چابهار می‌باشد و در نزدیکی روستای تیس واقع‌ شده است. اگر بخواهیم به ‌صورت دقیق‌تر مشخص کنیم که این قبرستان در کجای ایران واقع ‌شده بهتر است بگوییم که پشت قلعه پرتغالی ‌ها در شهرستان چابهار متعلق به این قبرستان می‌باشد. این قبرستان بیش‌از دو هزار سال عمر دارد و به دلیل این ‌که در صخره‌ های سنگی قبر های متفاوتی واقع‌ شده به قبرستان جن‌ها شهرت دارد. افراد بر این باورند که هیچ انسانی قابلیت این را ندارد که در دل صخره قبر بکند و این کار تنها از جن ها برمی‌آید. اما نظریه دیگری نیز وجود دارد که می‌گوید به دلیل حفظ اجساد از عوامل محیطی و حمله جانوران در این منطقه اجساد را در دل صخره ‌ها دفن می‌کردند تا حیوان و عامل محیطی دیگری به جساد صدمه‌ای وارد نکند تا آن‌ ها بتوانند در بهترین شرایط در آرامگاه خودشان به خواب بروند. 

قبرستان موبدان زرتشتی

قبرستان موبدان زرتشتی و به ‌عبارت‌ دیگر قبرستان هفتاد ملا یکی دیگر از قبرستان ‌های تاریخی ایران می‌باشد که در شهر میرجاوه استان سیستان و بلوچستان واقع ‌شده است. این قبرستان حدود هفت‌صد سال قدمت دارد و مساحتی بیش ‌از هفت‌صد مترمربع را اشغال کرده. این قبرستان در سینه کوه ساخته‌ شده و به‌ نظر می‌رسد که برای ساخت این قبرستان از مقبره کوروش کبیر الهام‌ گرفته شده است. بسیاری از افراد مدعی هستند که این قبرستان در ابتدا مختص موبدان زرتشتی بوده که بعد از حمله اعراب به ایران کشته شده‌اند.

قبرستان ابن بابویه‌ی تهران 

این‌ قبرستان یکی دیگر از قبرستان ‌های تاریخی ایران می‌باشد. این قبرستان یکی از قبرستان ‌های بسیار پرطرف‌دار ایرانی می‌باشد که در شهر تهران واقع ‌شده. شکل ‌گیری این قبرستان به دوران قبل‌از اسلام برمی‌گردد. در حدود دو قرن پیش این قبرستان یکی از قبرستان ‌های اصلی تهران بوده و افراد مرده ‌های خودشان را در این قبرستان دفن می‌کردند. بسیاری از بزرگان تاریخ دور و دراز کشور ما نیز در این قبرستان دفن شده‌اند. نقوش هنری بسیار زیادی روی قبر ها در این قبرستان کشیده شده‌اند. یکی از دلایل پرطرف‌دار بودن و مشهور بودن این قبرستان همین نقوش زیبا و هنری است. افراد بسیاری مثل علی‌اکبر دهخدا، محمود محمود، غلامرضا تختی، محمد علی فروتن و مؤذن‌زاده اردبیلی جز آن دسته از افرادی می‌باشند که در این قبرستان دفن شده‌اند.  

قبرستان دارالسلام شیراز 

یکی دیگر از قبرستان‌ هایی می‌تواند در دسته قبرستان ‌های تاریخی ایران قرار بگیرد گورستان دارالسلام شیراز می‌باشد. این قبرستان در مرکز شهر شیراز واقع‌ شده و یکی از قدیمی‌ترین و پرطرف‌دارترین قبرستان‌ ها می‌باشد. این قبرستان همان ‌طور که از نام آن پیداست یکی از مهم‌ترین قبرستان ‌های اسلام می‌باشد که دارای سنگ قبر های بسیار زیبایی می‌باشد. روی سنگ قبر های این گورستان نقش ‌و نگار های گوناگون و بسیار زیبای هک شده که هر کدام از این نقش‌ و نگار ها داستان و مفهوم خاص خودشان را دارند. توجه نمایید که در این قبرستان هویت، تمدن، و فرهنگ قومی به نمایش کشیده‌ شده که در گذشته ‌های بسیار دور در این قبرستان به دفن مرده‌ های خودشان می‌پرداختند. این قبرستان یکی از عجیب‌ترین و زیباترین قبرستان ‌های ایران می‌باشد. 

گورستان شهر یری 

یکی دیگر از قبرستان ‌های تاریخی ایران قبرستان شهر یری می‌باشد. این قبرستان در استان اردبیل و در نزدیکی شهر مشگین‌شهر واقع‌ شده و پیشینه تاریخی بسیار زیادی دارد. پیشینه این قبرستان به دوران نوسنگی بازمی‌گردد که گذشته‌ای بسیار کهن و دور و دراز دارد. در این قبرستان به‌ طور رسمی صد و سی و دو قبر شناسایی شده‌ است که هر کدام از آن‌ ها ظاهر عجیب و مخصوص به خود دارند. برخی از این قبر ها داخل زمین کنده شده‌اند و برخی دیگر دارای سنگ ‌های بسیار بزرگ و بعضاً با طول بیش ‌از شش مترهستند. این قبرستانی یکی از قبرستان ‌های بسیار پررمز و راز و یکی از جاذبه‌ های دیدنی در کشور ایران می‌باشد. 

 

قبرستان ارامنه تهران

یکی دیگر از قبرستان ‌های تاریخی ایران قبرستان ارامنه تهران می‌باشد. اگر شما تا به ‌حال برای گشتو گذار مراکز دیدنی تهران اقدام کرده باشید قطعا برای یک ‌بار هم که شده سری به این قبرستان زده‌اید. این آرامستان ظاهر بسیار متفاوت دارد و یکی از قبرستان‌ های غیرعادی در ایران می‌باشد. در این قبرستان افراد با ملیت ‌های متفاوت و دین ‌هایی غیر از اسلام دفن شده‌اند و همین موضوع باعث شده که ظاهر این قبرستان ظاهری متفاوت‌ تر از قبرستان‌ های عادی باشد. این قبرستان دارای اهمیت تاریخی بسیار زیادی است و در آن چهار بخش برای ملیت ‌های ارامنه، ارتدوکس ‌ها، کاتولیک‌ ها، و بخش آشوریان قرار داده ‌شده است و مردگان این دین ‌ها در این قبرستان دفن می‌شوند. 

قبرستان باغلق

یکی دیگر از قبرستان ‌های تاریخی ایران این قبرستان می‌باشد. این قبرستان در مسیر قوچان بجنورد واقع ‌شده و نزدیک روستایی به نام جرگلان می‌باشد. این قبرستان روی یک تپه بزرگی قرار دارد شده و همین موضوع باعث شده که افراد تصور کنند که در زمان‌ های گذشته دفن کردن مرده‌ ها روی تپه در واقع یک نوع احترام و ارج و قرب به مرده ‌ها می‌بوده ‌است. توجه نمایید که قبر های موجود در این قبرستان از نظر ظاهری بسیار عجیب و منحصر به ‌فرد می‌باشند و یک چوب عمودی روی هر قبر قرار داده‌ شده که نشان‌ دهنده وجود قبر در آن نقطه می‌باشد. روی این چوب مشخصات فردی که در این قبر دفن ‌شده نشان داده می‌شود تا افراد متوجه شوند چه شخصی در این قبرستان دفن شده است. 

قبرستان خالد نبی 

از دیگر قبرستان‌ هایی که می‌تواند در دسته‌ی لیست بلند بالای قبرستان ‌های تاریخی ایران قرار بگیرد قبرستان خالد نبی می‌باشد.  این قبرستان نزدیک شهرستان کلاله از توابع شهر گنبدکاووس می‌باشد. در این منطقه کوه بسیار مرتفع قرار دارد که بالای این کوه یک زیارتگاه و قبرستان قدیمی قرار دارد. همان‌ طور که ممکن است شما نیز حدس زده باشید این زیارتگاه مربوط به خالد نبی می‌باشد که که در زمان ساسانیان از دنیا رفته است‌. ترکمن ‌ها برای خالد نبی احترام بسیار زیادی قائل هستند و او را یکی از مقدس‌ترین افراد روی زمین می‌دانند. در اطراف این زیارتگاه قبر ‌های متفاوتی وجود دارند که نماد های استوانه‌ای شکل روی آن ‌ها قرار داده ‌شده است. هنوز هیچ ‌کس نمی‌داند که این نماد ها نشانه چه می‌باشند و چرا روی قبر ‌ها قرار داده شده‌اند. یکی از روایت ‌هایی که در این زمینه بسیار قوی می‌باشد می‌گوید که این قبر ‌ها مربوط به دشمنانی هستند که قصد کشتن خالد نبی را داشتند. نظریه‌ای دیگر به این‌ موضوع اشاره می‌کند که این قبر ‌ها مربوط به افرادی هستند که قصد داشتند به خالد نبی کمک کنند. بسیاری از افراد تصور می‌کنند که این نماد های استوانه شکل نشان‌دهنده قبر نیستند بلکه همان انسان‌ هایی هستند که به واسطه اعمال زشتشان به شکل سنگ درآمده‌اند. 

قبرستان فال 

یکی دیگر از قبرستان ‌هایی که در لیست قبرستان ‌های تاریخی ایران قرار دارد قبرستان فال می‌باشد. فال منطقه‌ای معروف‌ در جنوب استان فارس می‌باشد که به ‌عنوان یکی از شهر های بسیار مهم تاریخی شناخته می‌شود. قبرستانی که در این شهر قرار دارد حدود هشت‌صد سال قدمت دارد و متعلق به دوران پس ‌از اسلام می‌باشد زیرا نقش ها، حروف، و نماد های مربوط به اسلام روی سنگ قبر هایی که در این قبرستان وجود دارد به‌ خوبی به چشم می‌خورند. آیات قرآنی، نماد های هندسی، و خطوط کوفی جزو آن دسته از نماد هایی هستند که به‌خوبی روی سنگ قبر های این قبرستان قابل دیدن هستند. 

گورستان شیر سنگی 

یکی دیگر از قبرستان ‌های تاریخی ایران قبرستان شیر سنگی می‌باشد. این قبرستان‌ در شهرستان الیگودرز استان لرستان واقع شده‌ و به قبرستان‌ های اطلاق می‌شود که جدا از هم هستند. شیر در ایل بختیاری نشان ‌دهنده بزرگ ‌مردی و شجاعت و قدرت بسیار زیادی می‌باشد. به ‌همین دلیل در گذشته برای دفن مرده‌ ها از نماد شیر استفاده می‌شد. این سنگ قبر ها سنگ قبر های بسیار قدیمی هستند که برای دفن کردن بزرگان ایل بختیاری از آن‌ ها استفاده می‌شد و حتی امروزه نیز این سنت بزرگ شمرده می‌شود و دقیقاً از همین نوع سنگ قبرها برای دفن افراد بزرگ ایل بختیاری استفاده می‌شود.

جمع ‌بندی 

ما در این مطلب سعی کردیم که به‌ طور کامل برای شما به معرفی قبرستان ‌های تاریخی ایران بپردازیم و به شما بگوییم که هر کدام از این قبرستان ‌ها در کجای کشور ایران واقع شده‌اند، چه ویژگی ‌های منحصر به ‌فردی دارند، و چقدر قدمت دارند. توجه نمایید که گورستان‌ هایی که در کشور ایران واقع شدند به دلیل ویژگی ‌های متفاوت زیبایی ‌شناختی که دارند از اهمیت بسیار زیادی برخوردارند. این قبرستان ‌ها از نظر معماری، باستان ‌شناسی، فرهنگی، و تاریخی ویژگی‌ های منحصر به ‌فردی دارند و رمز و رازهای گوناگونی در دل هر کدام از آن ‌ها نهفته شده که باعث شده افراد بسیار زیادی در پی جستجوی رمز و راز این قبرستان‌ ها قدم بردارند تا بتوانند بخش کوچکی از اطلاعات واقعی در رابطه با این قبرستان ‌ها را بدست بیاورند. توجه نمایید در گذشته ایرانی‌ ها تصور می‌کردند که مرگ پایان زندگی نیست بلکه شروعی دوباره می‌باشد. به‌ همین دلیل سعی می‌کردند که برای مرده ‌هایشان زیباترین و مناسب‌ترین مراسم و قبر ها را درست کنند تا بتوانند آن ‌ها را در آرامش به زندگی بعدیشان راهی کنند. بسیاری از باستان‌ شناسان خارجی به این‌موضوع اعتقاد دارند که قبرستان ‌های تاریخی ایران دارای ویژگی ‌های منحصر به ‌فردی هستند که نظیر و نمونه آن‌ ها در هیچ کجای جهان یافت نمی‌شود. ویژگی ‌های بصری و حکاکی ‌های متفاوتی که روی قبرستان ها در ایران کشیده شده اند تا حد بسیار زیادی نمایانگر منحصر به‌ فرد بودن این قبر ها می‌باشند.