پس از فوت اقوام، دوستان و آشنایان معمولا بازماندگان به دنبال این هستند که برای شادی روح تازه گذشته اعمال مستحب انجام دهند، خیرات کنند، فاتحه بخوانند و یا سورههایی از قران را تلاوت نمایند. طیق آیات و روایات سورههایی هستند که بهتر است برای کسانی که تازه فوت شده اند خوانده شود. در ادامه به طور خلاصه به معرفی سورهها و اعمال مستحب برای شادی روح اموات میپردازیم.همچنین شما میتوانید جهت خرید سنگ قبر با شماره تلفن 09128462063 تماس حاصل فرمایید.
تلاوت قرآن
علاوه بر خواندن فاتحه که شامل یک حمد و سه سوره توحید است، خواند سوره های دیگری نیز برای مردگان توصیه شده است. از جمله سورههایی که توصیه به خواندن آن شده است سوره ملک است. این سوره را نجات دهنده از عذاب در شب اول قبر معرفی کردهاند. و به خواندن آن بسیار توصیه شده است. سوره قدر «انا انزلناه…» نیز ( به تعداد هفت بار) جزو سوره هایی است که عموما بر سر قبر تازه گذشته تلاوت میکنند.
علاوه بر دو مورد گفته شده، خواندن سوره یس نیز برای اموات خوب است و سبب شادی و آرامش روح آنها میشود. از دیگر سورهها میتوان به سورههای واقعه، صافات و احزاب و الرحمن اشاره کرد. علاو بر سورههایی که بهتر است خوانده شوند خواندن تعدادی از آیات بعضی از سورهها نیز توصیه شده است. مواردی چون: آیه الکرسی، سه آیه آخر سوره بقره و آیه 54 سوره اعراف.
پیامبر اکرم(ص) فرمودند:
هرگاه مؤمنی آیت الکرسی را تلاوت کند و ثواب آن را به اهل گورستان بخشد و هدیه ایشان سازد،حق تعالی از برکت آیت الکرسی،چهل نور،در قبر هر مرده ای داخل کند که آن نور،از مشرق تا مغرب بوده باشد و قبرهای ایشان را پر نور و فراخ و گشاده سازد و از برای هر مرده ای درجه ای بلند گرداند و برای خواننده آیت الکرسی،ثواب شصت پیغمبر کرامت فرماید و به عدد هر حرفی از حروف آیت الکرسی،فرشته ای را بیافریند که برای او تا روز قیامت تسبیح کند.(منهج الصادقین، ج2، ص95-96)
علاوه بر موارد گفته شده خواندن سوره تبارک بر سر قبر فرد تازه گذشته او را از عذاب نجات میدهد. به طور کلی تلاوت قرآن برای اموات چه کسانی که تازه از دنیا رفتهاند و چه کسانی که سالهاست به دیار باقی شتافتهاند، جزو اعمال مستحب محسوب میشود. بنابراین برای رفتگان خود تا میتوانید قرآن تلاوت کنید تا ثواب آن هم نصیب شما و هم نصیب رفتگان شود.
به جز تلاوت قرآن که ثواب و اجر بسیاری دارد، برخی کارهای دیگر نیز وجود دارد که برای کسانی که دستشان از دنیا کوتاه است میتوان انجام داد.
خواندن دعا
دعاهای زیادی وجود دارد که خواندن آنها برای درگذشتگان توصیه شده. یکی از آن ها زیارت عاشوراست که بهتر است در روزی که مرده را دفن میکنند خوانده شود. علاوه بر زیارت عاشورا خواندن دعای 24 ام صحیفه سجادیه برای اموات توصیه شده است. متن دعا در ادامه آمده است:
(۱) اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ عَبْدِک وَ رَسُولِک، وَ أَهْلِ بَیتِهِ الطَّاهِرِینَ، وَ اخْصُصْهُمْ بِأَفْضَلِ صَلَوَاتِک وَ رَحْمَتِک وَ بَرَکاتِک وَ سَلَامِک.
(۱) خداوندا بر محمّد بنده و فرستادهات و بر خاندان پاکش درود فرست، و آنان را به بهترین درودها و رحمت و برکات و سلام خود مخصوص گردان،
(۲) وَ اخْصُصِ اللَّهُمَّ وَالِدَی بِالْکرَامَةِ لَدَیک، وَ الصَّلَاةِ مِنْک، یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.
(۲) الهی پدر و مادر مرا به کرامت نزد خود و درود از سوی خود اختصاص ده،ای مهربانترین مهربانان.
(۳) اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ أَلْهِمْنِی عِلْمَ مَا یجِبُ لَهُمَا عَلَی إِلْهَاماً، وَ اجْمَعْ لِی عِلْمَ ذَلِک کلِّهِ تَمَاماً، ثُمَّ اسْتَعْمِلْنِی بِمَا تُلْهِمُنِی مِنْهُ، وَ وَفِّقْنِی لِلنُّفُوذِ فِیمَا تُبَصِّرُنِی مِنْ عِلْمِهِ حَتَّی لَا یفُوتَنِی اسْتِعْمَالُ شَیءٍ عَلَّمْتَنِیهِ، وَ لَا تَثْقُلَ أَرْکانِی عَنِ الْحَفُوفِ فِیمَا أَلْهَمْتَنِیهِ
(۳) خداوندا بر محمد و آلش درود فرست، و دانش آنچه از حقوق ایشان که بر من لازم است به من الهام کن، و دانش تمام آن واجبات را بدون کم و زیاد برایم فراهم نما، آنگاه مرا به آنچه در این زمینه به من الهام کردهای به کار گیر، و توفیقم ده تا نسبت به آنچه به من بصیرت میدهی اقدام کنم، تا به کار بستن چیزی از آنچه به من تعلیم دادهای از دستم نرود، و ارکان بدنم از خدمتی که مرا به آن ملهم فرمودهای احساس گرانی ننماید.
(۴) اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ کمَا شَرَّفْتَنَا بِهِ، وَ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، کمَا أَوْجَبْتَ لَنَا الْحَقَّ عَلَی الْخَلْقِ بِسَبَبِهِ.
(۴) خداوندا بر محمد و آلش درود فرست همانطور که ما را به وجودش سرافراز فرمودی، و بر محمد و آلش درود فرست، همانسان که به سبب آن حضرت، حقی از ما بر عهده مردم واجب نمودی.
(۵) اللَّهُمَّ اجْعَلْنِی أَهَابُهُمَا هَیبَةَ السُّلْطَانِ الْعَسُوفِ، وَ أَبَرُّهُمَا بِرَّ الْأُمِّ الرَّءُوفِ، وَ اجْعَلْ طَاعَتِی لِوَالِدَی وَ بِرِّی به هما أَقَرَّ لِعَینِی مِنْ رَقْدَةِ الْوَسْنَانِ، وَ أَثْلَجَ لِصَدْرِی مِنْ شَرْبَةِ الظَّمْآنِ حَتَّی أُوثِرَ عَلَی هَوَای هَوَاهُمَا، وَ أُقَدِّمَ عَلَی رِضَای رِضَاهُمَا وَ أَسْتَکثِرَ بِرَّهُمَا بیوَ إِنْ قَلَّ، وَ أَسْتَقِلَّ بِرِّی به هما وَ إِنْ کثُرَ.
(۵) خداوندا چنان کن که از هیبت پدر و مادرم، چون از هیبت سلطان خودکامه بیمناک باشم، و به هر دو، چون مادری مهربان نیکی نمایم، و اطاعت از آنان و نیکی به هر دوی آنان را در نظرم از لذّت خواب در چشم خواب آلوده شیرینتر، و برای سوز سینهام از شربت گوارا در ذائقه تشنه خنکتر گردان، تا خواسته ایشان را بر خواسته خود ترجیح دهم، و خرسندی آن دو را بر خرسندی خود مقدّم دارم، و خوبی ایشان را در حق خود هرچند اندک باشد زیاد بینم، و نیکویی خود را درباره ایشان گرچه بسیار باشد کم شمارم.
(۶) اللَّهُمَّ خَفِّضْ لَهُمَا صَوْتِی، وَ أَطِبْ لَهُمَا کلَامِی، وَ أَلِنْ لَهُمَا عَرِیکتِی، وَ اعْطِفْ عَلَیهِمَا قَلْبِی، وَ صَیرْنِی به هما رَفِیقاً، وَ عَلَیهِمَا شَفِیقاً.
(۶) خداوندا صدایم را در محضر آنان ملایم کن، و گفتارم را بر آنان دلنشین فرما، و خویم را نسبت به آنان نرمی عنایت کن، و قلبم را بر هر دو مهربان ساز، و مرا نسبت به هر دو خوشرفتار و دلسوز قرار ده.
(۷) اللَّهُمَّ اشْکرْ لَهُمَا تَرْبِیتِی، وَ أَثِبْهُمَا عَلَی تَکرِمَتِی، وَ احْفَظْ لَهُمَا مَا حَفِظَاهُ مِنِّی فِی صِغَرِی.
(۷) خداوندا هر دو را به پاس تربیت من جزای نیکو ده، و در مقابل آنکه مرا گرامی داشتند جزای خیر عطا فرما، و هرچه را در کودکی نسبت به من منظور داشتهاند در حق ایشان – منظور کن.
(۸) اللَّهُمَّ وَ مَا مَسَّهُمَا مِنِّی مِنْ أَذًی، أَوْ خَلَصَ إِلَیهِمَا عَنِّی مِنْ مَکرُوهٍ، أَوْ ضَاعَ قِبَلِی لَهُمَا مِنْ حَقٍّ فَاجْعَلْهُ حِطَّةً لِذُنُوبِهِمَا، وَ عُلُوّاً فِی دَرَجَاتِهِمَا، وَ زِیادَةً فِی حَسَنَاتِهِمَا، یا مُبَدِّلَ السَّیئَاتِ بِأَضْعَافِهَا مِنَ الْحَسَنَاتِ.
(۸) خداوندا اگر از جانب من آزاری به آنان رسیده، یا از من کار ناخوشایندی دیدهاند، یا حقی از آنان به وسیله من از بین رفته، همه را موجب پاک شدن آنان از گناهانشان و مایه رفعت مقامشان و افزونی حسناتشان قرار ده،ای که بدیها را به چندین برابر به خوبی تبدیل مینمایی.
(۹) اللَّهُمَّ وَ مَا تَعَدَّیا عَلَی فِیهِ مِنْ قَوْلٍ، أَوْ أَسْرَفَا عَلَی فِیهِ مِنْ فِعْلٍ، أَوْ ضَیعَاهُ لِی مِنْ حَقٍّ، أَوْ قَصَّرَا بیعَنْهُ مِنْ وَاجِبٍ فَقَدْ وَهَبْتُهُ لَهُمَا، وَ جُدْتُ بِهِ عَلَیهِمَا وَ رَغِبْتُ إِلَیک فِی وَضْعِ تَبِعَتِهِ عَنْهُمَا، فَإِنِّی لَا أَتَّهِمُهُمَا عَلَی نَفْسِی، وَ لَا أَسْتَبْطِئُهُمَا فِی بِرِّی، وَ لَا أَکرَهُ مَا تَوَلَّیاهُ مِنْ أَمْرِی یا رَبِّ.
(۹) الهی اگر در گفتار با من از اندازه بیرون رفتهاند، یا در عملی نسبت به من زیادهروی نمودهاند، یا حقی از من ضایع کردهاند، یا از وظیفه پدر و مادری در حق من کوتاهی نمودهاند، حق خود را به آنان بخشیدم، و آن را برایشان نثار کردم، و از تو میخواهم که وزر و وبال آن را از دوش آنان برداری، زیرا که من نسبت به خود آنان را در کوتاهی حق متهم نمیکنم، و آنان را در مهربانی در حق خودم سهل انگار نمیدانم، و از آنچه دربارهام انجام دادهاند ناراضی نیستمای پروردگار من؛
(۱۰) فَهُمَا أَوْجَبُ حَقّاً عَلَی، وَ أَقْدَمُ إِحْسَاناً إِلَی، وَ أَعْظَمُ مِنَّةً لَدَی مِنْ أَنْ أُقَاصَّهُمَا بِعَدْلٍ، أَوْ أُجَازِیهُمَا عَلَی مِثْلٍ، أَینَ إِذاً- یا إِلَهِی- طُولُ شُغْلِهِمَا به تربیتی! وَ أَینَ شِدَّةُ تَعَبِهِمَا فِی حِرَاسَتِی! وَ أَینَ إِقْتَارُهُمَا عَلَی أَنْفُسِهِمَا لِلتَّوْسِعَةِ عَلَی!
(۱۱) هَیهَاتَ مَا یسْتَوْفِیانِ مِنِّی حَقَّهُمَا، وَ لَا أُدْرِک مَا یجِبُ عَلَی لَهُمَا، وَ لَا أَنَا بِقَاضٍ وَظِیفَةَ خِدْمَتِهِمَا، فَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ أَعِنِّی یا خَیرَ مَنِ اسْتُعِینَ بِهِ، وَ وَفِّقْنِی یا أَهْدَی مَنْ رُغِبَ إِلَیهِ، وَ لَا تَجْعَلْنِی فِی أَهْلِ الْعُقُوقِ لِلْآبَاءِ وَ الْأُمَّهَاتِ یوْمَ تُجْزی کلُّ نَفْسٍ بِما کسَبَتْ وَ هُمْ لا یظْلَمُونَ.
(۱۱) بدون شک بعید است که بتوانند حق خود را از من دریافت دارند، و من نمیتوانم حقوقی را که بر عهدهام دارند تدارک نمایم، و وظیفه خدمت آنان را بجای آورم، پس بر محمد و آلش درود فرست، وای بهترین کسی که از تو یاری جویند مرا یاری ده، وای راهنماینده ترکسی که به او روی آورده میشود مرا توفیق ده، و در آن روزکه همه بدون آنکه برآنان ستم رود جزا میبینند مرا در زمره آنان که عاق پدر و مادرند قرار مده.
(۱۲) اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ ذُرِّیتِهِ، وَ اخْصُصْ أَبَوَی بِأَفْضَلِ مَا خَصَصْتَ بِهِ آبَاءَ عِبَادِک الْمُؤْمِنِینَ وَ أُمَّهَاتِهِمْ، یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.
(۱۲) خداوندا بر محمد و آل او و نسل او درود فرست، و پدر و مادرم را به بهترین چیزی که پدران و مادران بندگان باایمانت را به آن مخصوص گرداندی مخصوص گردان،ای مهربانترین مهربانان.
(۱۳) اللَّهُمَّ لَا تُنْسِنِی ذِکرَهُمَا فِی أَدْبَارِ صَلَوَاتِی، وَ فِی إِنًی مِنْ آنَاءِ لَیلِی، وَ فِی کلِّ سَاعَةٍ مِنْ سَاعَاتِ نَهَارِی.
(۱۳) خداوندا یاد آنان را در پس نمازهایم، و در هیچ وقتی از اوقات شبم، و ساعتی از ساعات روزم از صفحه قلبم مزدای.
(۱۴) اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اغْفِرْ لِی بِدُعَائِی لَهُمَا، وَ اغْفِرْ لَهُمَا بِبِرِّهِمَا بیمَغْفِرَةً حَتْماً، وَ ارْضَ عَنْهُمَا به شفاعتی لَهُمَا رِضًی عَزْماً، وَ بَلِّغْهُمَا بِالْکرَامَةِ مَوَاطِنَ السَّلَامَةِ.
(۱۴) خداوندا بر محمد و آلش درود فرست، و مرا به برکات دعایی که برای آنان دارم بیامرز، و آن دو را به سبب خوبیهایی که در حق من داشتهاند مشمول غفران حتمی قرار ده، و از آنان به شفاعت من از آنان به طور مسلّم خشنود شو، و آنان را با کرامت به سر منزل سلامت برسان.
(۱۵) اللَّهُمَّ وَ إِنْ سَبَقَتْ مَغْفِرَتُک لَهُمَا فَشَفِّعْهُمَا فِی، وَ إِنْ سَبَقَتْ مَغْفِرَتُک لِی فَشَفِّعْنِی فِیهِمَا حَتَّی نَجْتَمِعَ بِرَأْفَتِک فِیدار کرَامَتِک وَ مَحَلِّ مَغْفِرَتِک وَ رَحْمَتِک، إِنَّک ذُو الْفَضْلِ الْعَظِیمِ، وَ الْمَنِّ الْقَدِیمِ، وَ أَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ.»
(۱۵) خداوندا اگر پدر و مادرم را پیش از من آمرزیدهای پس ایشان را شفیع من قرار ده، و اگر مرا پیش از آنان مورد آمرزش قرار دادهای پس مرا شفیع ایشان کن، تا در پرتو مهربانیات در سرای کرامت، و جایگاه مغفرت و رحمتت گرد آییم؛ زیرا که تو صاحب فضل بزرگ و نعمت قدیمی، و تو مهربانترین مهربانانی.»
صدقه دادن و خیرات
طبق آیات و روایات صدقه دادن برای اموات بسیار ثواب دارد. هر کار خیری که بازماندگان به نیت اموات انجام دهند، ثواب آن به روح درگذشتگان میرسد. این اعمال خیر نه تنها برای اموات خوب است بلکه برای کسی که آنها را انجام میدهد نیز برکات زیادی دارد. طعام دادن به فقرا، کمک مالی به نیازمندان و هرکار خیری که به درماندگان کمک کند، به نیت اینکه ثواب آن به روح درگذشته برسد، جزو این اعمال محسوب میشود.
جمع بندی
طبق مطالب گفته شده، انجام تمام کارهای خیر همچون صدقه و خیرات به نیابت از اموات و خواندن قرآن و دعا برای آمرزش آنها نه تنها به آنها بکه برای بازماندگان نیز خوب است. علاوه بر ثوابی که به درگذشتگان میرسد، موجب میشود بازماندگان فراموش نکنند که مرگ بسیار نزدیک تر از چیزی است که فکر میکنند و باعث میشود امور دنیوی تمامی ذهن آنها را به خود مشغول نکند و اندکی به مرگ و اعمال خود نیز بیندیشند و با انجام اعمال خیر، توشه ای برای اخرت خود بردارند.
جهت خرید سنگ قبر میتوانید با شماره تلفن 09128462063 تماس بگیرید.